Τα cookies μας βοηθούν να παρέχουμε τις υπηρεσίες μας. Με τη χρήση των υπηρεσιών μας, συμφωνείτε με τη χρήση των cookies.
Απάρκτιον, του Αντώνη Λιοναράκη, εκδ. Άπαρσις,2024 : Ποίηση- ευαισθησία-επανάσταση, γράφει η Κάτια Ντάκουλα
Πέμπτη, 12 Σεπτεμβρίου 2024
Απάρκτιον, του Αντώνη Λιοναράκη, εκδ. Άπαρσις,2024 :
Ποίηση- ευαισθησία-επανάσταση
Στην Ισλανδία υπάρχει ένα σημείο όπου πράσινα λιβάδια, κίτρινο ποτάμι, μαύρη παραλία και ωκεανός ενώνονται. Η παράδοξη, πολύχρωμη, ξεχωριστή, μοναδική εικόνα έφερε στο μυαλό μου το πολυσύνθετο της προσωπικότητας του Αντώνη Λιοναράκη.
Με μεγάλη έκπληξη και απορία έφτασε στα χέρια μου το βιβλίο του κ. Λιοναράκη, μεγάλου δασκάλου της Ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, του οποίου το όνομα έχει ταυτιστεί με την ίδρυση 2 πανεπιστημίων στην Ελλάδα και τις εναλλακτικές και πολυμορφικές προσεγγίσεις στην εκπαίδευση.
Τι σχέση μπορεί να έχει ενας πανεπιστημιακός, με μεγάλη πορεία στην έρευνα στο χώρο των ανθρωπιστικών επιστημών, με την ποίηση;
Πόσες προσωπικότητες μπορεί να κρύβει μεσα του ένας άνθρωπος;
Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως το όνομα του είναι στενά συνδεδεμένο με μια ενδιαφέρουσα εποχή και ταυτόχρονα φέρει βαριά ιστορία, από τις δράσεις του πατέρα του, του αδερφού του Νικήτα και τέλος του ίδιου Αντώνη Λιοναράκη. Δράσεις που σχετίζονται με την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωματων, της δημοκρατίας, της αξιοπρέπειας, για την υπεράσπιση κάθε ανθρώπου που έχει ανάγκη.
Σε αυτό το βασικό πυλώνα κινείται η φιλοσοφία αρκετών ποιημάτων του βιβλίου.
Αλλά γιατί ποίηση;
Το ερώτημα αυτό με βασάνισε αρκετά. Και εδώ έρχεται ο δεύτερος πυλώνας που σχετίζεται με την προσωπικότητα του Λιοναράκη, η ευαισθησία. Καλά κρυμμένη κάτω από το ακαδημαικό/ επιστημονικό μανδύα, που επιτέλους παραμέρισε και μάς άφησε να δούμε τι κρυβεται κάτω από την αυστηρότητα του πανεπιστημιακού δασκάλου.
Η τέχνη ειναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ενδοσκοπηση του πιο μύχιου εαυτού μας και προυποθέτει δύναμη ψυχής για να βγει κάποιος αλώβητος από αυτή τη δοκιμασία, έχοντας διασχίσει μόνος του τους λαβυρίνθους του εσώτερου πυρήνα του. Η ποίηση είναι μια δοκιμασία που πιθανόν να σε καταστρέψει αν δεν διαθέτεις ισχυρό ερεισμα και υπόβαθρο για να αντέξεις τις τρικυμίες και τους βόρειους παγωμένους ανέμους. Όμως η ποίηση εκτός από δοκιμασίες μπορεί να καταστεί ένα είδος λύτρωσης και κάθαρσης. Φέρνει στο φως βαθιά κρυμμένα μυστικά και βοηθά στην αυτοσυνειδησία ρίχνοντας φως σε ένα μικρό κομμάτι της προσωπικής αβύσσου και ταυτόχρονα συνιστά μια άλλη εναλλακτική μορφή δημιουργίας επιτρέποντας στο ποιητικό υποκείμενο να πάρει το χώρο και την απόσταση που επιθυμεί για να εκφραστεί.
Ο Αντώνης Λιοναράκης γράφει για ό,τι τον καίει και τον συγκλονίζει, ενσωματώνοντας μεγάλο φορτίο έντασης και ειδικά σε ορισμένα ποιήματα η ένταση της συγκίνησης που προκαλεί καθηλώνει βαθιά, σπαρακτικά.
Ο έρωτας στην ποίηση του Αντώνη Λιοναράκη εμπεριέχει τα πιο βαθιά συστατικά του: περιέχει, μαζί με την έκσταση μπροστά στην αγαπημένη και την ανατριχίλα, αφού μπορεί να σε πληγώνει ή να σε αφήνει βουβό να κοιτάς τις πληγές, κι αυτές μια υποκατάστατη εικόνα της αγαπημένης.
Είχα σχηματίσει αρχικά την εντύπωση ότι ο Αντώνης Λιοναράκης ήταν ένας άνθρωπος "όλο κεφάλι", υπερβολικά διανοητικός και αποκομμένος από το σώμα, ψάχνοντας μια λογικη προσέγγιση, που δεν θα τον έφερνε αντιμέτωπο με τις δυσκολίες των σχέσεων και τα ενδοψυχικά προβλήματα. Θέλει δυναμη για να είσαι αυθεντικός, να σκάψεις βαθιά μεσα σου, σε επώδυνα τραύματα και όχι μόνο αυτό, να έχεις το θάρρος και να εκτεθείς.
Σύμφωνα με τη Gestalt, ο έρωτας είναι μια ψύχωση, ένα παραλήρημα μέσα στο οποίο ο Άλλος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα και ομοίωση του ιδανικού μου , ένας μικρός θεός, κι εγώ που αγαπιέμαι από το Θεό, υψώνομαι στο επίπεδο του Θεού και επιτέλους μπορώ να λατρέψω τον Εαυτό μου.
Γιατί όμως αυτή η ψύχωση είναι εξαπλωμένη σε όλη την ανθρωπότητα; Γιατί αυτή η σπίθα και η υγρασία στο βλέμμα του Μανώλη και της αγαπημένης του (όπως παρουσιάζεται στο ποίημα) με συγκίνησε τόσο; Αυτή η αλλαγμένη κατάσταση συνείδησης μαζί με τις εμπειρίες που είναι εγγεγραμμένες μέσα μας, είναι καθώς φαίνεται μια βαθιά ανάγκη του ψυχισμού μας.
Η ανάγκη να βιώσουμε μια υπέρβαση της πραγματικότητας, να απογειωθούμε, να πετάξουμε, να εξυψωθούμε, παράδοξα αντί να αποτελεί φυγή, μας συνδέει με την ουσία μιας εσώτερης πραγματικότητας.
Άλλωστε, ο έρωτας περιέχει και την ορμή της ζωής, τη φροϋδική libido, ανίκητη σε κάθε μάχη, και ο Αντώνης ως γνήσιος αισθαντικός άντρας (ποίημα Σαντορίνη) τη βιώνει στο έπακρο.
Και εκεί, κάθε φορά ερχόμαστε σε επαφή με αυτό το πάντα παρόν, αδιάφθορο κομμάτι του εαυτού μας που ποθεί την απόλυτη, άχρονη, απροϋπόθετη και χωρίς όρους αγάπη όπως την έζησε κάποτε στον παράδεισο της μητρικής αγκαλιάς και που πάντα συνειδητά ή ασυνείδητα αγωνίζεται να κατακτήσει και να ξανακατακτήσει("θα είμαι εκεί, μάνα...").
Ο Λιοναράκης φέρεται σαν παλιός κάτοικος-γνώστης αυτής της πραγματικότητας και γι αυτό η ποίησή του μάς συνεπαίρνει ως αντρειωμένος βοριάς(Απάρκτιον, δεν είναι τυχαίος ο τίτλος του βιβλίου του), μάς ανεβάζει σε ασύλληπτα ύψη πάνω στα φτερά του κρητικού αετού που είναι ό ίδιος και μας βυθίζει ταυτόχρονα, με εντυπωσιακή δύναμη.
Με την προσεκτική επιλογή λέξεων-συμβόλων, ο ποιητής μάς αφήνει το χώρο να στοχαστούμε και να αναστοχαστούμε επιτρέποντας μας να σκάψουμε και να δούμε μέσα μας σαν μέσα από ένα παράθυρο συνειδητότητας.
Πολλά τα ερωτηματικά και οι προβληματισμοί που τίθενται και πυροδοτούν(ως πυροτεχνήματα) τους νευρώνες μου.
Το εύρος της σκέψης του Αντώνη καλύπτει μια τεράστια έκταση, από τους προβληματισμούς για τα παιδιά( δεν θα γινόταν διαφορετικά, ο άνθρωπος που αγαπάει τα παιδιά-κάθε ηλικίας- φροντίζει και για το δικό του παιδί μέσα του, με τρυφερότητα και συγχώρεση-καιρός ήταν πια), τη σκέψη του για τις γυναίκες σε κάθε μηκος και πλάτος της γης, για την ανακάλυψη ξανά (μέσα από νέα στοιχεία) του πατέρα του, για τις απολαύσεις της ζωής, για τον έρωτα, για τη(ις) μούσα(ες) του (ως σύμβολο της κινητηριας δύναμης για να αρπάξει τη ζωή, να τη στίξει και να την πιεί...)
Γιατί αγαπάμε άραγε;
Αγαπάμε γιατί υπάρχει ο Άλλος ή γιατί εμείς έχουμε ανάγκη να ενδύσουμε τον Άλλον με συναίσθημα, να τον επενδύσουμε με libido (για τη ψυχανάλυση), να αποκτήσει ο κόσμος ενδιαφέρον, νόημα, να ποθήσουμε τον κόσμο για να ζήσουμε μέσα του?
Ή ακόμη για να αγαπήσουμε τον Άλλον όπως ενδόμυχα θα θέλαμε να αγαπηθούμε εμείς ,προσφέροντας επι τέλους στον εαυτό μας αυτή την πολυπόθητη εμπειρία?
Η στάση του ποιητή είναι μια σχέση αγάπης, πόθου και πάθους για τον κόσμο και τη ζωή και αυτό είναι ένα από κείνα που με συν-αρπάζουν, σε αυτήν την οργιαστική, καμιά φορά, τελετουργία της Ζωης που διαπνεει την ποιηση του. Μια ποίηση που συνδυάζει αριστοτεχνικά τον έρωτα του για την εκπαίδευση(ες αεί δάσκαλος), για την ιστορική γνώση(κωδικός Λευκό ρόδο), για τα παιδιά, τη γυναίκα ως μούσα και τις γυναίκες, τους προγόνους του, το χρέος του για την παρουσία του πάνω στη γη...με τέτοιο τρόπο που το χρέος για αυτόν τον καντιανής οπτικής άνθρωπο μετουσιώνεται σε προσφορα, χαρά, νόημα ζωής.
Εξίσου σημαντικό θέμα που γίνεται αντικείμενο διαπραγμάτευσης στην ποίηση του είναι το θέμα του θανάτου/απώλειας.Στην ψυχολογία του βάθους αλλά και βαθιά στην ψυχή μου, ο θάνατος δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο η απώλεια: «η απώλεια μιας σχέσης με το αντικείμενο» εννοώντας το αντικείμενο της επένδυσης των συναισθημάτων μας(αντικειμενότροπες σχέσεις).
Από κοντινή, σαρκική σχέση, γίνεται με τον θάνατο σχέση νοητική από απόσταση,που πονάει αλλά δεν εξαφανίζεται, εκτός αν εμείς την εγκαταλείψουμε στον θάνατο της λήθης.
Για την ψυχή μας και τους νευρώνες του εγκεφάλου μας, ο αγαπημένος μας υπάρχει παντα, είναι ζωντανός στη μνήμη μας, οπως πάντα θα υπάρχει ο Μουστακλης και ο Τσε Γκεβάρα που πλευρές τους είναι και θα είναι για πάντα δικές μας, ενσωματωμένο κομμάτι μας μέχρι το δικό μας σωματικό αφανισμό. Όπως υπάρχει στη μνήμη μου η αφήγηση της συνάντησης με τον μουσικό που έφερε μαζι του την κιθάρα του Τσε και ταξίδευε στον κόσμο μεταφέροντας την αύρα και τη μουσική του επαναστάτη. Όπως και το εφηβικό όνειρο σχέδιο της απαγωγής του γιού του αμερικανού πρέσβη...
Γιαυτούς τους λόγους νιώθω πιο έντονα τους στίχους του Σεφέρη
"Κι αν σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές,
είναι γιατί τ' ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη
δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή
γιατί είναι αμίλητη και προχωράει·
Στάζει τη μέρα στάζει στον ύπνο
μνησιπήμων πόνος."
(Τελευταίος σταθμός, Γ.Σεφέρης)
Άλλωστε, " Η ποίησις είναι ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου. Μέσα της όλοι μεγαλώνουμε."
Ανδρέας Εμπειρίκος
Και γι’ αυτό η ποίηση του (με) αγγίζει.
Κάτια Ντάκουλα, M.Ed, M.A.
Φιλόλογος στο 4ο ΓΕΛ Αγίας Παρασκευής
Αφήστε το σχόλιό σας
Forums For Internet Marketing 검색엔진최적화 중요성